Triết lý đạo đức của Josia Royce

Josia Royce (1855-1916), triết gia Hoa Kỳ, định nghĩa đạo lý trung thành (Philosophy of loyalty) của mình là "sự tận hiến, về mặt ý chí cũng như trong hành động thực tế, của cá nhân dành cho một sự nghiệp nào đó."(9)Trung thành là lẽ phải tối thượng, bao hàm mọi đức hạnh trong đời.

Đành rằng đôi khi lòng trung thành có thể dẫn đến xung đột nội tâm, những ngay cả trong tình huống ấy, quyết định cần thiết vẫn là "trung thành với đức trung thành".

Trung thành - Lẽ phải tối thượng

Đức trung thành là lẽ chí thiện tận mỹ trong đời (the summum bonum), bất kể nó được dành cho sự nghiệp hay lý tưởng gì. Sự nghiệp có thể đúng đắn hoặc xấu xa, đức trung thành chẳng bao giờ sai trái. Vì thế, huỷ hoại tinh thần cao đẹp của đức trung thành là điều hoàn toàn lỗi lầm, cho dù bản thân người có lòng trung thành đang phục vụ cho một lý tưởng sai lầm.

Nếu lòng trung thành được dành cho sự nghiệp không chính đáng, người ta cần tìm cáh hướng nó vào mục đích xứng đáng hơn. Nói cho cùng, tinh thần của đức trung thành là điều cao đẹp, chọn đúng lý tưởng để theo đuổi lại là vấn đề thuộc về trí tuệ và nhận thức.

Trung thành với đức trung thành

Khi lòng trung thành dẫn đến xung đột nội tâm, cá nhân nhất thiết phải "trung thành với đức trung thành". Nói cách khác, anh ta không nên huỷ hoại tinh thần cao đẹp của đức trung thành, hãy tôn vinh giá trị của nó. Đối với người trung thành với một lý tưởng xấu xa, chúng ta không bao giờ nên phỉ báng hay đả phá tinh thần tận hiến của họ; tốt hơn nên tìm cách hướng dẫn, tạo điều kiện giúp họ nhận thức ra vấn đề và phát huy đức trung thành trong sự nghiệp tốt đẹp hơn. Mỗi cá nhân cần phải giữ gìn giá trị của lòng trung thành; hành vi nào gây tổn hại đến giá trị này đều được xem là phản bội lại đức trung thành cao cả.

S.T

Nguồn: http://www.reds.vn/index.php/tri-thuc/triet-hoc/3507-triet-ly-cua-josia-royce